ΕΦΗΒΕΙΑ ΚΑΙ ΤΑΥΤΟΤΗΤΑ(Σύμφωνα με τη Θεωρία του Ερικσον)
Το πιο σημαντικό πράγμα που ψάχνει ο νέος κατά τη διάρκεια της Εφηβείας ακόμα κι αν δεν το ξέρει συνειδητά είναι η Ταυτότητα του.. Είναι ο άξονας που θα τον βοηθήσει να βρει τη θέση του στη ζωή.. Άλλωστε κι αυτός ο ίδιος εκπλήσσεται με το νέο Εαυτό του που κάνει την εμφάνιση του καθημερινά, βήμα βήμα, καθώς αποχωρίζεται τα δεδομένα της Παιδικής Ηλικίας. Δεν είναι τυχαίος και ο μύθος του Ηρακλή που τον θέλει στην Εφηβεία του να βρίσκεται σ ένα σταυροδρόμι και να μη ξέρει ποιο δρόμο θα ακολουθήσει αυτό της Αρετής ή της Κακίας.
Ο Marcia υιοθέτησε τη θεωρία του Erikson για την ανθρώπινη ταυτότητα υποστηρίζοντας ότι ο άνθρωπος αμφιταλαντεύεται ανάμεσα σε τέσσερις κατηγορίες ταυτοτήτων Διάχυση ταυτότητας, Δοτή ταυτότητα, Μορατόριουμ και Κατακτημένη ταυτότητα. (Παπάζογλου, 2014).
Οι έφηβοι που ανήκουν στην κατηγορία της Διάχυσης ταυτότητας, είναι άτομα με χαμηλή αυτοπεποίθηση, οι σκέψεις των οποίων είναι ασταθείς, καθώς και η συμπεριφορά τους αλλάζει συνεχώς. Οι έφηβοι αυτοί δεν έχουν δεσμευτεί ούτε και έχουν διερευνήσει κάποια συγκεκριμένη ταυτότητα. Η αυτοεικόνα τους είναι αρκετά χαμηλή και αρνητική καθώς και ο κοινωνικός τους περίγυρος φτωχός χωρίς πολλές φιλίες και σχέσεις
Η Δοτή ταυτότητα είναι μία «φτιαχτή» ταυτότητα από τους γονείς ή άλλα πρόσωπα εξουσίας και την οποία οι έφηβοι έχουν υιοθετήσει. Όσα άτομα εμπλέκονται στη δοτή ταυτότητα, στην ουσία την έχουν αποδεκτεί, χωρίς να την έχουν διερευνήσει. Αυτό τους φέρνει αντιμέτωπους με την χαμηλή αυτοεκτίμησή τους καθώς τους κάνει να είναι συμβατικοί, αυταρχικοί και αδιάλλακτοι στις κοινωνικές τους σχέσεις και στον προσωπικό τους χαρακτήρα (Feldman, 2011). Η ανεξαρτησία τους είναι περιορισμένη και οι σχέσεις τους συνήθως παρουσιάζουν προβλήματα (Παπάζογλου, 2014).
Το μορατόριουμ αναφέρεται σε μία κατάσταση όπου οι έφηβοι ακόμη διερευνούν την ταυτότητά τους χωρίς να έχουν δεσμευτεί. Αυτή η κατάσταση τους κάνει να αμφισβητούν συνεχώς τον εαυτό τους και τους ωθεί να παραμείνουν στο μορατόριουμ σχεδόν για πάντα. Όσο διαρκεί το Στάδιο αυτό οι έφηβοι αυτοί να βιώνουν φόβους, ανησυχίες και αρνητικά συναισθήματα . Το άτομο αμφιβάλλει για τον εαυτό του και περιτριγυρίζεται από ερωτήματα του τύπου «ποιος είμαι;» (Boeree, 2006) και «τι κάνω; Μέσα του υπάρχει σύγχυση ρόλων. (Lopiga, Alavado, Perez, Silvio & Tugade, 2011).
Η διάθεσή τους να έχουν καλή επίδοση στο Σχολείο μειώνεται αισθητά. Το θετικό στοιχείο του μορατόριουμ είναι ότι τα άτομα που το ακολουθούν, έχουν ικανοποιητικές σχέσεις με τον κοινωνικό τους περίγυρο και ιδίως με άτομα που βρίσκονται στην ίδια φάση μ αυτούς..
Παρ όλη τη Σύγχυση και το άγχος που προκαλεί η φάση αυτή είναι απαραίτητη για να μπορέσουν οι έφηβοι να αποκτήσουν μία ώριμη πλέον ταυτότητα. (Παπάζογλου, 2014).
Η κατεκτημένη ταυτότητα είναι μία κατάσταση όπου οι έφηβοι έχουν κατασταλάξει και έχουν δεσμευτεί στις προσωπικές τους δυνάμεις και επιλογές και είναι συνειδητοποιημένοι για τη ζωή τους (Irving & Sayre, 2016). Η ταυτότητά τους είναι σταθερή και η αυτοεικόνα τους είναι βελτιωμένη. Είναι άλλωστε μια εικόνα που επέλεξαν ενσυνείδητα οι ίδιοι μέσα από τα βιώματα και τις αναπραστάσεις τους. Οι έφηβοι αυτοί βιώνουν συνήθως θετικά συναισθήματα και σημειώνουν υψηλή σχολική επίδοση. Είναι σε θέση να αντιληφθούν τις δυνάμεις και τις αδυναμίες τους και παράλληλα σημειώνουν βελτίωση στις σχέσεις και τις συμπεριφορές τους (Παπάζογλου, 2014).
Αν και η κατεκτημένη ταυτότητα όπως καταλαβαίνουμε είναι το επιθυμητό στάδιο στο οποίο μπορεί να φθάσει ένας νέος όμως όλα τα προηγούμενα στάδια είναι απαραίτητα και έχουν την αξία τους για να μπορέσει να την κατακτήσει σύμφωνα με τον Marcia.Mάλιστα όταν επιτύχει κάτι τέτοιο συνήθως είναι πολύ σταθερός και δεν κλονίζεται εύκολα παρόλα τα εξωτερικά εμπόδια ή τις εξωτερικές επιρροές(Irving & Sayre, 2016 Αυτό λοιπόν που πρέποι να φροντίσει το περιβάλλον του είναι η διέλευση από το ένα στάδιο στο άλλο γίνεται ομαλά διότι αν βιώσει μια κρίση ο έφηβος μπορεί από την κατεκτημένη ταυτότητα να παλινδρομήσει και πάλι στη δοτή ή διάχυτη ταυτότητα (Παπάζογλου)
