(ΜΙΑ ΑΛΛΗ ΘΕΩΡΙΑ ΓΙΑ ΤΟ BULLING
ΚΑΙ ΤΙΣ ΠΡΟΒΛΗΜΑΤΙΚΕΣ ΣΧΕΣΕΙΣ)
Όλοι είμαστε ευαίσθητοι σε ιστορίες κακοποίησης.. Συνήθως συμπάσχουμε με το θύμα και θυμώνουμε με το θύτη… Και ψάχνουμε τρόπους να τιμωρήσουμε αυστηρά τους δράστες και να προβάλουμε με κάθε τρόπο τα δεινά του ρατσισμού.
Αυτή όμως είναι μόνο η επιφάνεια ενός φαινομένου που αν ψάξουμε στο βάθος του μας περιμένουν πολλές εκπλήξεις… Μια απ αυτές είναι το λεγόμενο Σύνδρομο της Στοκχόλμης
Το σύνδρομο αυτό είναι ένα ψυχολογικό φαινόμενο κατά το οποίο θύματα ομηρίας εκφράζουν συμπάθεια και συμπόνια και έχουν θετικά συναισθήματα προς τους θύτες-απαγωγείς τους.
Μερικές φορές μάλιστα σε σημείο που να υπερασπίζονται και ταυτίζονται με τους απαγωγείς. Αυτά τα συναισθήματα γενικά θεωρούνται παράλογα υπό το πρίσμα του κινδύνου ή ρίσκου που υπέστησαν τα θύματα, τα οποία θεωρούν ουσιαστικά, την έλλειψη κακοποίησης από τους απαγωγείς ως μια πράξη καλοσύνης
Πέρα όμως και από την ακρότητα που παρουσίαζε το σύνδρομο αυτό παρατηρούμε ότι οι θυματοποιητικές συμπεριφορές σ ένα άτομο συνήθως επαναλαμβάνονται σε διάφορες περιστάσεις στη ζωή του
Ακόμη ότι τα θύματα έλκονται απ τους επίδοξους θύτες ή μαγνητίζονται από αυτούς.. Δεν απομακρύνονται αν και πολλές φορές έχουν την ευκαιρία να το κάνουν. Άλλες φορές δεν καταγγέλλουν και αποκρύβουν την κακοποίηση που εφίστανται
Η συχνότητα αυτών των φαινομένων μας ωθεί να σκεφτούμε ότι η συμπεριφορά τους αυτή αν και πολύ επώδυνη αποτελεί μέρος ενός ρόλου που για κάποιο λόγο παίζουν. Κάποτε μάλιστα σε ακόμα πιο ακραίες περιπτώσεις αποτελεί και Στάση ζωής.
Ποια είναι όμως τα χαρακτηριστικά αυτής της στάσης: Και ποιό είναι το προφίλ του ατόμου που συνήθως είναι θύμα;
Τα θύματα είναι συνήθως άτομα μοναχικά, αδύναμα (Χαντζή, Χουντουµάδη& Πατεράκη, 2000), αγχώδη, ανασφαλή, ήσυχα, ευαίσθητα, με ελάχιστους ή καθόλου φίλους (Ασηµακόπουλος, Χατζηπέµος, Σουµάκη, ∆ιαρεµέ, Γιαννακοπούλου, & Τσιάντης, 2008) και συνήθως με περιορισμένες κοινωνικές δεξιότητες. Το βασικότερο όμως χαρακτηριστικό τους που τα διαφοροποιεί από τους συνομηλίκους τους είναι η ψυχική ή σωματική τους αδυναμία (Τσιάντης, 2008).
Το θύμα, συνήθως, αποφεύγει να συγκρουστεί με τους άλλους. Οπισθοχωρεί με ευκολία ακόμα και σε περιπτώσεις, που δε συμφωνεί. Δε βάζει ξεκάθαρα τα όριά του και δεν εκφράζει τα συναισθήματά του, όταν ενοχληθεί ή θυμώσει από κάποια συμπεριφορά. Τα άτομα, που αναλαμβάνουν το ρόλο του θύματος μέσα σε μία σχέση, τείνουν να καταπίνουν το θυμό τους. Δεν τον εκφράζουν άμεσα, αλλά με έμμεσους τρόπους, για παράδειγμα, με έμμεσες κατηγορίες ή με υπονοούμενα. Πρόκειται για έναν παθητικό-επιθετικό τρόπο αντιμετώπισης των μη εκφρασμένων συναισθημάτων.
Το θύμα αποφεύγει να μπει σε αντιπαράθεση ,λόγω του φόβου του να συγκρουστεί,. Έτσι καταλήγει να προδίδει τα ίδια του τα συναισθήματα, να προδίδει τον ίδιο του τον εαυτό. Το αποτέλεσμα είναι κάποια στιγμή να νιώθει ανίκανο να αντιδράσει στις συμπεριφορές των άλλων ακόμα και όταν το προδίδουν ή το κακοποιούν σωματικά ή λεκτικά.
Όσον αφορά στην αυτοεικόνα του, έχει την αίσθηση ότι «δεν είναι εντάξει» απέναντι στους άλλους, ενώ οι άλλοι «είναι εντάξει». Φτιάχνει ένα σενάριο ζωής, που να επιβεβαιώνει με κάθε τρόπο τη «μη εντάξει» αίσθηση του εαυτού του.
Ας μη θεωρήσουμε όμως τη Στάση του θύματος κάτι που χαρακτηρίζει μόνο κάποιους άλλους εκεί ..έξω
Στη πραγματικότητα αν ψάξουμε βαθειά μέσα μας ίσως να το συναντήσουμε… Είναι ένα κομμάτι του εαυτού μας που νιώθει… καταδιωκόμενο..Ένα κομμάτι που νιώθει πάντα ένοχο. Που δε νιώθει οκ .Νιώθει την αίσθηση ότι φταίει για όλα και άρα πρέπει να τιμωρηθεί και δε του αξίζει τίποτε καλό στη ζωή.. Έχει όμως και κάποια κέρδη όσο κι αν πονάει..Προκαλεί δυστυχίες η τις επινοεί και έτσι εισπράττει απ τους άλλους τον πολυπόθητο οίκτο..που γι αυτό μεταφράζεται με προσοχή και αγάπη..
Μαγνητίζει δυστυχίες για να τιμωρήσει τον εαυτό του επειδή είναι γεμάτο ενοχές και νιώθει άξιο τιμωρίας αλλά και γιατί θέλει να έχει και κάτι να διηγείται για να εισπράττει την κατανόηση των άλλων..
Μπορεί ακόμα να προβάλει όλες τις αιτίες της δυστυχίας του στους άλλους . Έτσι δεν αναλαμβάνει την ευθύνη της κατάστασής του και νιώθει ότι δικαιούται να εκδικηθεί.. Είναι γεμάτος θυμό λοιπόν και γίνεται εύκολα θύτης. Έτσι βλέπουμε ότι και οι δύο ρόλοι του θύτη και του θύματος έχουν μια αμοιβαιότητα και κάποτε εναλλάσσονται ακόμα και στο ίδιο το άτομο..
Διαφέρουν όμως και οι δύο από τον υγιή ενήλικα που όλοι κρύβουμε μέσα μας.. Είναι αυτό το κομμάτι που συνήθως βιώνουμε ως τον αυθεντικό μας Εαυτό . Το δυνατό μας κομμάτι.. Το πιο υγιές.. Όταν μπαίνουμε σ αυτό είναι σα να μπαίνουμε σε μια άλλη συχνότητα.. ξέρουμε τι θέλουμε Μπορούμε ν αγαπάμε.. αγαπάμε ακόμη και τους εχθρούς μας η και τον εαυτό μας.. Νιώθουμε άξια παιδιά του Θεού.
Παίρνουμε την ευθύνη για τη ζωή μας δεν κατηγορούμε κανένα, δε παραπονιόμαστε ,νιώθουμε ότι μπορούμε να μάθουμε από τα λάθη μας , να προχωρήσουμε να έχουμε επιλογές.
Τι προκαλεί όμως αυτές τις νοσηρές καταστάσεις και πως μπορούμε να απαλλαχτούμε ουσιαστικά απ αυτές ;
Σύμφωνα με τις τελευταίες θεωρίες της ψυχολογίας ( Bauldy “Attachment theory”, θεωρία των Σχημάτων του Jeffrey Young και τη θεωρία των αντικειμενοτρόπων σχέσεων ) το παιδί σχηματίζει συναισθηματικά διάφορα πρότυπα του τρόπου του σχετιζεσθαι ανάλογα με τη σχέση που διαμορφώνει με τους φροντιστές του ήδη από τη βρεφική του ηλικία. Αν πχ η σχέση του με τη μητέρα του είναι υγιής και ασφαλής τότε τείνει να διαμορφώνει υγιή πρότυπα σχέσεων με τους άλλους και τείνει να εκφράζει περισσότερο την υγιή θετική πλευρά του εαυτού του..
Στην αντίθετη περίπτωση « εκπίπτει στις νευρωτικές συμπεριφορές του θύτη ή του θύματος, ( αλλά και άλλων τοξικών συμπεριφορών αλκοόλ, υπερφαγία, τζόγος ναρκωτικά κλπ ) τις συνηθίζει και αποζητά από αυτές ηδονή και δευτερογενή οφέλη (οίκτος, προσοχή, αίσθημα δύναμης κλπ) αντί την υγιή αγάπη και σχέση που πραγματικά έχει ανάγκη..
Επομένως το κάθε άτομο που αντιμετωπίζει αυτές τις καταστάσεις χρειάζεται ουσιαστική και σε βάθος βοήθεια- θεραπεία για να έρθει σ επαφή ή να επανευφεύρει την Υγιή πλευρά του εαυτού του… ενώ οι οι ποινές και τα κηρύγματα αποτελούν μόνο μια πρόσκαιρη και καθόλου ουσιαστική και αποτελεσματική παρέμβαση..
